- Khi chuyển đổi số ngành ngân hàng càng sâu, kéo theo lượng dữ liệu càng lớn, thì yêu cầu xử lý càng cao. Tuy nhiên, điều này lại dẫn tới rủi ro an toàn dữ liệu trong lĩnh vực ngân hàng cũng tỷ lệ thuận theo đó...

Đó là một trong số những chia sẻ của TS Nguyễn Trọng Đường đến từ Bộ Thông tin và Truyền thông tại sự kiện Hội Thảo Dịch vụ Tài chính - Ngân hàng năm 2023, diễn ra trọn vẹn trong ngày 26/5 vừa qua tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Sự kiện diễn ra dưới sự bảo trợ của Sở Thông tin và Truyền thông TP. HCM, Tập đoàn Dữ liệu Quốc tế tại Việt Nam (IDG Việt Nam) phối hợp Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số/ Trung tâm Tin học và Công nghệ số, Bộ Công thương, Vụ Quản lý doanh nghiệp - Bộ Thông tin và Truyền thông, Cục Quản lý và Giám sát bảo hiểm - Bộ Tài chính, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, Hiệp hội Chứng khoán Việt Nam và Hội Truyền thông số Việt Nam cùng tổ chức.

Theo báo cáo về thực trạng thị trường dịch vụ Tài chính - Ngân hàng Việt Nam năm 2022 của TS. Cấn Văn Lực và nhóm chuyên gia Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV, năm 2023, trong bối cảnh nền kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại và một số nước có thể rơi vào suy thoái cục bộ, ngắn hạn và so với mức nền cao của năm 2022, dự báo GDP Việt Nam cũng sẽ bị ảnh hưởng, nhưng vẫn đứng ở mức khá, khoảng 6-6,5%.

Thị trường tài chính Việt Nam đã phát triển tương đối đầy đủ với 3 khu vực chính là ngân hàng, chứng khoán và bảo hiểm. Quy mô thị trường tài chính Việt Nam tính theo thông lệ quốc tế đến hết tháng 9/2022 tương đương khoảng 295% GDP năm 2022; trong đó, hệ thống ngân hàng (tính bằng tổng tài sản các tổ chức tín dụng ngân hàng và phi ngân hàng) giữ vai trò chủ đạo, chiếm khoảng 64,7% quy mô tài sản hệ thống tài chính. Vốn hóa thị trường cổ phiếu, sau thời gian điều chỉnh, đã giảm xuống 22,1% so với mức 28,5% của năm 2021; dư nợ thị trường trái phiếu chiếm 12,5% và doanh thu phí bảo hiểm chiếm 0,7% quy mô hệ thống tài chính Việt Nam.

Bên cạnh đó, để tiếp tục duy trì các thành tích đạt được và thực hiện các mục tiêu về chuyển đổi số trong lĩnh vực Tài chính - Ngân sách Nhà nước, Bộ Tài chính xác định phải đẩy mạnh hơn nữa chuyển đổi số trong tổ chức, vận hành, quản lý và thực hiện các nhiệm vụ trên môi trường số. Qua đó, tổ chức có thể giảm chi phí vận hành, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tham gia nhiều hơn vào hoạt động của Bộ Tài chính để cùng tạo ra giá trị, lợi ích, sự hài lòng, niềm tin và đồng thuận xã hội.

Xác định được mấu chốt cũng như triển vọng của vấn đề chuyển đổi số trong lĩnh vực Tài chính - Ngân hàng hiện nay, sự kiện Hội Thảo Dịch vụ Tài chính - Ngân hàng năm 2023 diễn ra trọng vẹn trong ngày 26/5 đã tập trung cung cấp những giá trị thiết thực nhất về cơ hội, những thách thức làm ảnh hưởng đến hoạt động ngân hàng và xu hướng thay đổi công nghệ mới, mô hình thương mại mới thích nghi với sự thay đổi của người tiêu dùng.

Với chủ đề “CHUYỂN ĐỔI SỐ TRONG LĨNH VỰC TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG VÀ FINTECH - DỮ LIỆU CÁ NHÂN”, sự kiện bao quát được bức tranh toàn cảnh của ngành cũng như những nỗ lực phát triển, đẩy mạnh xây dựng dữ liệu cá nhân, quản trị dịch vụ công và Tài chính - Ngân hàng thông qua các giải pháp công nghệ nổi bật của thời đại mới. Hội thảo năm nay bao gồm 1 phiên Báo cáo chính vào buổi sáng và 2 phiên Chuyên đề diễn ra song song vào buổi chiều.

Các tham luận tại Hội thảo cho thấy, chuyển đổi số và quản trị dữ liệu là một hành trình, cần phải cải tiến phù hợp với các tiến bộ công nghệ theo thời gian. Và chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng cũng không là ngoại lệ.Trong bài tham luận tại hội thảo với chủ đề "An toàn dữ liệu cá nhân trong dữ liệu tài chính - ngân hàng", TS Nguyễn Trọng cho rằng dữ liệu chính là cốt lõi của chuyển đổi số. Rất khó để một tổ chức có thể chuyển đổi số thành công mà không quan tâm đến dữ liệu. Hiện giờ, việc khai thác dữ liệu trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng cho thấy có rất nhiều hoạt động của các đơn vị tài chính - ngân hàng phụ thuộc vào dữ liệu cá nhân hoặc dữ liệu riêng của tổ chức như mở tài khoản, xác thực giao dịch, xác định khách hàng, phân tích rủi ro, cung cấp dịch vụ tài chính...

Khi chuyển đổi số càng sâu dẫn tới lượng dữ liệu càng lớn, thì yêu cầu xử lý càng cao. Tuy nhiên, điều này lại cũng dẫn tới rủi ro an toàn dữ liệu càng lớn. Bởi dữ liệu cá nhân là thông tin có giá trị nhất, quyết định thành công của hầu hết các dịch vụ trực tuyến, nhưng cũng là đích nhắm đến, mục tiêu săn lùng của tội phạm mạng.

Hiện nay, vi phạm dữ liệu tăng nhanh cả trên thế giới và Việt Nam. Có thể kể tới nhiều vụ lộ lọt, đánh cắp, mua bán dữ liệu cá nhân lớn trên thế giới như vào năm 2013, Yahoo bị đánh cắp tới 3 tỷ tài khoản người dùng. Hay năm 2016, Uber bị đánh cắp thông tin 57 triệu người dùng, và đã phải trả 100.000 đô la cho tin tặc để xóa dữ liệu bị đánh cắp và giữ im lặng vụ vi phạm.

Năm 2017, Friend Finder Networks bị đánh cắp 412 triệu tài khoản người dùng; Tháng 4/2021, Facebook bị lộ dữ liệu cá nhân 533 triệu người dùng. Gần hơn, vào tháng 9/2022, Optus (Úc) bị đánh cắp DLCN của 9,8 triệu khách hàng (40% dân số). Hay tháng 10/2022, sàn TMĐT Carousell của Singapore bị lộ dữ liệu của 1,95 triệu người dùng…

Và Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ khi VNG để lộ hơn 163 triệu tài khoản khách hàng; Thế giới di động và Điện máy xanh để lộ hơn 5 triệu email và hàng chục nghìn thông tin thẻ thanh toán; Việt Nam Airline, để lộ 411 nghìn tài khoản thành viên Bông Sen Vàng; Một ngân hàng Việt Nam để lộ thông tin 2 triệu khách hàng…

Các sự vụ làm lộ, lọt dữ liệu cá nhân cũng đã khiến thiệt hại do vi phạm dữ liệu rất lớn và ngày càng tăng. Trung bình trên thế giới, chi phí để xử lý một sự cố vi phạm dữ liệu từ 3,5 - 4 triệu USD. Tại Việt Nam, chưa có thống kê về chi phí trung bình để xử lý một sự cố vi phạm dữ liệu, nhưng chắc chắn không nhỏ.

Theo ông Nguyễn Trọng Đường, khung đảm bảo an toàn thông tin và bảo vệ dữ liệu cần phải chú trọng, hài hòa ba yếu tố trọng tâm: Quy trình, Công nghệ và Con người. Hiện giờ, điểm yếu nhất tỏng bảo vệ dữ liệu và đảm bảo an toàn thông tin vẫn chính là con người.

Phạm Lê