- Lần đầu tiên, tại Việt Nam ra đời hệ sinh thái bảo vệ bản quyền âm nhạc trên Internet. Hệ sinh thái bản quyền âm nhạc trực tuyến MCM được xây dựng bằng hai công nghệ: Bảo vệ bản quyền Sigma DRM và đánh dấu bản quyền Sigma Watermarking.

Mới đây, công ty cổ phần Bản quyền Âm nhạc trực tuyến (MCM Online) đã chính thức ra mắt Hệ sinh thái bản quyền âm nhạc trực tuyến MCM (gọi tắt là MCM). MCM sử dụng hai công nghệ: Bảo vệ bản quyền Sigma DRM và Đánh dấu bản quyền Sigma Watermarking. Giải pháp bảo vệ và đánh dấu trên từng bản nhạc giúp tác giả có thể đo đếm chính xác số lượt sử dụng, và theo dõi được việc phân phối sử dụng tác phẩm trên internet.

Theo ông Nguyễn Minh Hồng, Chủ tịch Hội truyền thông số Việt Nam, việc ra mắt hệ sinh thái MCM là dấu mốc quan trọng trong hoạt động âm nhạc từ góc độ công nghệ, chúng ta bảo vệ bản quyền âm nhạc. “Bảo vệ bản quyền tác giả cũng như sở hữu trí tuệ không chỉ là vấn đề trong nước mà còn có những cam kết quốc tế quan trọng. Việt Nam là thành viên của WIPO, WTO, vấn đề bảo vệ bản quyền, sở hữu trí tuệ là một trong những vấn đề chúng ta phải quan tâm” - ông Nguyễn Minh Hồng nói.

“Thực tế diễn ra đang phức tạp, gần như các nhà có tác quyền vẫn chưa được bảo vệ bản quyền trên Internet và việc vi phạm bản quyền gây nhức nhối trong vấn đề quản lý. Tôi tin rằng Cục Bản quyền tác giả cũng rất đau đầu. Đây là cơ hội nhưng cũng cần nỗ lực sử dụng các giải pháp công nghệ hiệu quả để bảo vệ bản quyền âm nhạc và nhiều lĩnh vực khác”.

Cùng quan điểm đó, ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện nghiên cứu chính sách và phát triển truyền thông, nhận định, ngành công nghiệp nội dung số là một lĩnh vực kinh doanh rất lớn, và chúng ta cần có sự thúc đẩy, động lực mới cho thị trường này.

Theo ông Nguyễn Quang Đồng, bảo vệ bản quyền là một mảnh ghép quan trọng cuối cùng để hoàn chỉnh, đặc biệt là bảo vệ về mặt pháp lý. Chúng ta có thị trường kinh doanh âm nhạc, nhưng về mặt pháp lý chúng ta đang có nhiều lỗ hổng, đặc biệt về mặt bảo vệ bản quyền tác giả.

Ông Nguyễn Quang Đồng đánh giá, ở thị trường âm nhạc, Việt Nam có thị trường lớn, với dân số 90 triệu dân, tỷ lệ người dùng internet là khoảng 70 triệu, người dùng mạng xã hội VN là cao nhất khu vực châu Á Thái Bình Dương. Cho thấy tiềm năng thị trường rất lớn, nhưng thực trạng vi phạm bản quyền rất tràn lan.

“Chúng ta không có cách nào bảo vệ hiệu quả. Hiện nay, thông thường khi công nghệ số phát triển, có 2 kênh bảo vệ chính cho các nội dung bản quyền. Thứ nhất là kênh về mặt hành chính tư pháp. Nghĩa là yêu cầu cơ quan quản lý hành chính nhà nước, ví dụ như cục bản quyền tác giả, Bộ Thông tin và truyền thông, Bộ Văn hóa, xử phạt hoặc kiện ra tòa. Nhưng các cơ chế hành chính tư pháp như vậy gặp nhiều khó khăn, thủ tục … phức tạp” - ông Đồng phân tích.

Trong khi đó, ở môi trường số, sự vi phạm diễn ra rất nhanh, rất phổ biến, bất kỳ ai cũng có thể copy một sản phẩm âm nhạc và đưa lên nền tảng trực tuyến. Do đó, theo ông Đồng, việc hoạt động bảo vệ bản quyền bằng công nghệ diễn ra nhanh và hiệu quả. Điều đó cho thấy công nghệ đóng vai trò lớn, và là cơ sở để có thể giải quyết được nạn vi phạm bản quyền.

“MCM có thể tạo ra con đường mới, tạo sự khuyến khích rộng hơn cho các doanh nghiệp công nghệ, sự kết hợp giữa công nghệ và giới nhạc sỹ, sáng tác, và từ đó chúng ta có hệ sinh thái nội dung số, thị trường nội dung số lành mạnh. Đi cùng với giá trị tinh thần, cần đảm bảo giá trị kinh tế, giá trị vật chất cho người nghệ sỹ. Nhìn rộng ra các thị trường phát triển âm nhạc ở mỹ, hàn quốc, châu âu, văn hóa tác quyền, sáng tạo nội dung là động lực cho sự phát triển ngành giải trí. Bảo vệ bản quyền là mảnh ghép cuối cùng của ngành công nghiệp nội dung” - ông Nguyễn Quang Đồng nhận định.

Với sự ra đời của MCM, với các ưu việt mà công nghệ mang lại, có thể mang lại, có thể giải quyết bài toán bảo vệ lợi ích trên môi trường số. Vi phạm nội dung số diễn ra nhanh, chúng ta đăng ký sớm nghĩa là chúng ta được bảo vệ sớm, xác định bản quyền là của chúng ta và hạn chế vi phạm bản quyền sẽ nâng cao được vai trò về mặt kinh tế. Khi có vi phạm xảy ra sẽ biết ngay ai đang vi phạm nội dung của mình, làm căn cứ cho các biện pháp tiếp theo ví dụ như về mặt hành chính tư pháp. Cuối cùng là minh bạch trong chia sẻ doanh thu mang lại, tạo ra lợi nhuận bền vững để thúc đẩy sự phát triển của thị trường.

MCM sẽ mở ra hướng đi mới về mặt giá trị trực tuyến ở Việt Nam, lãnh địa cuối cùng mà chúng ta có thể chiếm ưu thế. MCM có thể mở ra một lối đi riêng, tạo cú hích phát triển bền vững cho thị trường, dựa trên công nghệ và sự hợp tác với nghệ sỹ.

Ở khía cạnh cơ quan nhà nước, bà Phạm Thị Kim Oanh, Phó Cục trưởng Cục bản quyền tác giả cho hay, cơ quan chức năng đang góp phần xây dựng, hoàn thiện hệ thống quy phạm pháp luật hoàn chỉnh hơn. Quốc hội đang xem xét thông qua luật sửa đổi một số điều về luật về sở hữu trí tuệ, trong đó có những vấn đề về bảo vệ bản quyền trên môi trường số. Khi hành lang pháp lý đã được đầy đủ, đồng bộ, đặc biệt với sự tham gia các hiệp ước quốc tế thì chuyện thực thi, minh bạch công khai trong khai thác bản quyền với sự góp phần của các nền móng công nghệ, của MCM là những điều mà cơ quan quản lý mong muốn.

Theo ông Nguyễn Ngọc Hân, Tổng giám đốc Thủ đô multimedia - đơn vị bảo trợ công nghệ cho MCM, hiện nay ở Việt Nam, chưa có đơn vị nào đưa ra công nghệ để bảo vệ bản quyền trên Internet. Nên MCM ra đời giống như một miếng ghép, ghép vào công tác bảo vệ, phân phối âm nhạc truyền thống. MCM sẽ xây dựng những kho nhạc có mong muốn bảo vệ bản quyền cho các đơn vị, tổ chức, với giải pháp này chúng ta có thể hợp tác với tất cả các bên có nhu cầu bảo vệ bản quyền. Nó vừa sinh ra là một miếng ghép nhưng lại có tính tương hỗ, tạo thành bức tranh tổng thể giúp việc sử dụng bản quyền âm nhạc việt dc tổng thể hơn. Dần dần việc sử dụng bản quyền âm nhạc số đi vào nề nếp. MCM sẽ ứng dụng công nghệ blockchain cho hợp đồng thông minh, đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ, công khai. Áp dụng blockchain, bản thân các nhà phát triển hệ thống cũng thể sửa được dữ liệu. Một lần sử dụng sẽ chính xác là tác phẩm đã được đếm đúng một lần.

Phạm Lê