- Theo Luật quản lý Thuế và Luật Thuế TNCN người đó có quyền: Yêu cầu cơ quan chi trả thu nhập cấp các thông tin: Số thu nhập đã bị giữ lại bao nhiêu, số tiền đó có bằng số thuế khấu trừ theo luật không? Cơ quan này đã nộp NSNN số tiền thuế của mình bị khấu trừ không? nộp khi nào? bằng chứng đâu,?; Gửi văn bẳn đến cơ quan thuế để phản ánh hoặc tố cáo DN kia có hành vi trốn thuế.

Như VnMedia đã đưa tin trong bài “Công ty đa cấp Unicity Việt Nam: Liệu có biển thủ thuế của nhà phân phối?” phản ánh về việc, Nguyễn Ngọc Dung, một nhà phân phối đã đạt đến cấp Presidential Director - Chủ tịch giám đốc, trong hệ thống bán hàng đa cấp của Unicity VN, với doanh số bán hàng của cả đội nhóm lên đến hơn 15 tỷ đồng mỗi tháng. Và ở thời điểm bị Unicity chặn mã số kinh doanh đa cấp, chặn thu nhập, thì mỗi tháng thu nhập trung bình của Nguyễn Ngọc Dung cũng vào khoảng hơn 320 triệu đồng. Và theo chính sách được Unicity VN nêu ra, mỗi tháng 5% khoản thu nhập của Ngọc Dung đã bị Unicity VN khấu trừ để nộp hộ thuế TNCN. Khi không tìm thấy mã số thuế cá nhân của mình trên mạng, Ngọc Dung đã nhiều lần thắc mắc với Unicity VN về việc tiền thuế bị khấu trừ của mình không biết đã được nộp như thế nào, mã số thuế cá nhân của mình là bao nhiêu, nhưng chưa bao giờ nhận được câu trả lời thoả đáng.

Sau khi nhận được phản ánh của Ngọc Dung, VnMedia cũng đã kiểm tra trên mạng nhưng cũng không tìm thấy mã số thuế cá nhân của nhà phân phối này. Tuy nhiên, khi kiểm tra trên hệ thống của ngành thuế, thì Nguyễn Ngọc Dung đã có mã số thuế cá nhân tồn tại trên hệ thống. Lý giải về điều này, ông Nguyễn Văn Phụng, Vụ trưởng Vụ Quản lý Thuế DNL của Tổng cục Thuế, đồng thời là một chuyên gia lâu năm về thuế TNCN của Bộ Tài chính, lý giải.

“Cũng có khi các cá nhân có phát sinh thuế TNCN, nhưng nộp thuế thông qua đơn vị chi trả thu nhập, không thể tìm thấy mã số thuế cá nhân của mình trên mạng internet. Lý do là vì mã bị ẩn bởi mã số thuế của đơn vị nộp thuế hộ. Nhưng khi kiểm tra trên hệ thống của ngành thuế, chắc chắn sẽ tìm được nếu cá nhân đó đã có mã số thuế được đăng ký trên hệ thống. Cái này là do mã bảo mật được gắn kèm trong hệ thống quản lý của ngành thuế.”

Điều này lý giải vì sao nhiều cá nhân không thấy được mã số thuế cá nhân của mình khi tìm kiếm trên internet.

VnMedia đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Phụng xung quanh trường hợp hy hữu này:

Ông có cho người đọc hiểu hơn về mã số thuế cá nhân có ý nghĩa thế nào?  

“Theo quy định của Pháp luật về thuế thu nhập cá nhân, mỗi cá nhân có phát sinh nghĩa vụ thuế TNCN sẽ được cơ quan thuế cấp 1 MST cá nhân. Để có MST thì cá nhân có thể trực tiếp đăng ký tại cơ quan thuế. Hoặc nếu đóng thuế thông qua đơn vị chi trả thu nhập, thì đơn vị chi trả thu nhập cho cá nhân đó sẽ làm thủ tục đăng ký để cơ quan thuế cấp MST. Và khi đó đơn vị chi trả thu nhập phải thông báo cho cá nhân biết. Mã số thuế cá nhân là là 01 mã số thuế duy nhất của mỗi cá nhân với mục đích kê khai để nộp thuế cho mọi khoản thu nhập cá nhân theo quy định. Với trường hợp cá nhân nộp thuế thông qua đơn vị chi trả thu nhập thì trong hồ sơ khai quyết toán thuế của đơn vj sẽ có bản liệt kê chi tiết số thuế đã khấu trừ tại nguồn để nộp cho từng cá nhân theo Mã số thuế.”

Vậy liệu một người có thể được cấp nhiều mã số thuế cá nhân hay không?

“Không thể nào! Mỗi cá nhân khi đăng ký sẽ được cơ quan thuế cấp 01 mã số thuế. Mã số này là chỉ 01 và duy nhất, được gắn theo thông tin cũng chỉ 1 và duy nhất là số chứng minh thư nhân dân hoặc số thẻ căn cước công dân của mỗi người. Chính vì vâỵ mỗi người không thể được cấp 2 lần mã số thuế cá nhân được.”

Một người dân bình thường, khi biết tháng 2/2019 mình mới có MST cá nhân thì họ không thể tin được rằng anh ta đã đóng thuế từ 2014. Ông bình luận gì về điều này?

Trong thực tế thì có rất nhiều cơ quan đã khấu trừ thuế của cá nhân (kể cả cá nhân chưa có MST) và cơ quan đó đã nộp thay cho cá nhân rồi. Cho nên, chỉ khi nào cơ quan Thuế thanh tra hoặc kiểm tra cụ thể tại cơ quan, đơn vị chi trả thu nhập cho cá nhân, đi vào hồ sơ, chứng từ, sổ sách thì mới dám chắc là số thuế của mỗi cá nhân bao nhiêu, tổng số thuế cá nhân tại đơn vị này đến mức nào. Qua đó mới có thể biết được đơn vị có hành vi sai sót hay chiếm đoạt tiền thuế của cá nhân nhưng lại trốn thuế (không nộp cho Nhà nước). Tuy nhiên, như tôi đã trả lời từ trước, nếu một cá nhân được đơn vị chi trả thu nhập nộp thuế hộ, thì người đó vẫn phải được cấp 01 mã số thuế cá nhân thông qua việc đăng ký nộp hộ của đơn vị chi trả thu nhập. Và đơn vị chi trả thu nhập khi đó phải có trách nhiệm thông báo với cá nhân đó về mã số thuế của họ”

Vậy ông có thể nói gì về việc, một doanh nghiệp khấu trừ thu thập của một cá nhân với lý do trích nộp thuế TNCN cho họ từ năm 2014, nhưng đến đầu năm 2019, người này mới được cấp mã số thuế cá nhân sau khi phát sinh thu nhập ở một đơn vị khác?

Như tôi đã nói trên đây, thực tế có những DN không hiểu hết luật pháp nên có sai sót là đã khấu trừ và nộp đủ rồi nhưng không kê chi tiết theo từng cá nhân. Số DN thuộc loại này ít thôi, và nếu có sai sót này thì đã được cơ quan Thuế xử phạt hành chính và hướng dẫn khắc phục. Tuy nhiên cũng có không ít DN sai phạm. Đó là DN khấu trừ, giữ lại thu nhập cá nhân nhưng lại không nộp cho NSNN, khấu trừ của trăm người nhưng chỉ nộp cho một số ít người, khấu trừ nhiều tiền nhưng ghi vào bảng kê chi tiết ít hơn. Cái này chỉ khi nào đi vào thanh tra, kiểm tra thuế tại DN chi trả thu nhập mới rõ được.

Vậy một cá nhân có nghi ngờ việc họ đã bị DN khấu trừ thuế mà DN không nộp sẽ phải làm gì, thưa ông?

Cá nhân này cần được tôn trọng bởi anh ta nhận thức được nghĩa vụ thuế của công dân. Theo Luật quản lý Thuế và Luật Thuế TNCN người đó có quyền:

          1- Yêu cầu cơ quan chi trả thu nhập cấp các thông tin: Số thu nhập đã bị giữ lại bao nhiêu, số tiền đó có bằng số thuế khấu trừ theo luật không? Cơ quan này đã nộp NSNN số tiền thuế của mình bị khấu trừ không? nộp khi nào? bằng chứng đâu,?...

          2- Gửi văn bẳn đến cơ quan thuế để phản ánh hoặc tố cáo DN kia có hành vi trốn thuế. Đương nhiên cần gửi kèm theo các bằng chứng để được xem xét trả lời. Cơ quan Thuế ghi nhận và đánh giá cao các thông tin do công dân cung cấp và sự hợp tác của họ về phát hiện xử lý các hành vi trốn thuế để pháp luật thuế của Nhà nước được thực thi công bằng, đầy đủ, có hiệu lực.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

Đức Hoài