(VnMedia) - Bất chấp yêu cầu trì hoãn và thậm chí là cả lời đe doạ của phía Trung Quốc, Manila đã sẵn sàng nộp bản thuyết trình cho Tòa án đúng thời hạn vào ngày 30/3 tới để chính thức thách thức những đòi hỏi chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông.
 |
Ảnh minh hoạ |
Trước đó, hồi cuối tháng 2, nguồn tin từ Philippines tiết lộ, trong một nỗ lực cuối cùng nhằm ngăn vụ kiện liên quan đến tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông diễn ra, Trung Quốc đã sẵn sàng chìa cho Manila “một củ cà rốt”.
Dẫn lời “một nguồn tin rất đáng tin cậy”, ông Roilo Golez – một cựu nghị sĩ đồng thời là cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Philippines hôm 28/2 cho biết: "Củ cà rốt mà Trung Quốc đưa ra ở đây là hai nước rút toàn bộ tàu thuyền ra khỏi bãi cạn Scarborough với điều kiện Philippines không đệ trình biên bản ghi nhớ về lập trường của nước này trong vấn đề tranh chấp Biển Đông lên tòa án quốc tế vào ngày 30/3 tới”.
Tổng thống Benigno Aquino đã triệu tập một cuộc họp kín với toàn bộ nội các để bàn về đề nghị trên của phía Trung Quốc. Bắc Kinh không chỉ chấp nhận rút tàu khỏi Scarborough mà còn đưa ra một số lợi ích khác, trong đó có việc đầu tư nhiều hơn nữa vào Philippines.
Tuy nhiên, Trung Quốc đã phải bẽ bàng trước sự khước từ thẳng thừng của phía Manila.
Dù Tổng thống Aquino không công khai thừa nhận về sự tồn tại của đề xuất từ Trung Quốc nhưng các nguồn tin đều khẳng định, bài trả lời phỏng vấn của Tổng thống Philippines hôm 4/2 với tờ The New York Times là “một phần” câu trả lời cho những gì mà Bắc Kinh đưa ra. "Nếu bây giờ chúng tôi nói đồng ý với một điều mà chúng tôi tin là sai thì liệu có cái gì đảm bảo là bên sai sẽ không tiếp tục làm trầm trọng thêm vấn đề”, ông Aquino đã nói như vậy.
Và Philippines đã hành động theo tuyên bố của mình. Theo đó, biên bản ghi nhớ về lập trường của Philippines trong vụ kiện Trung Quốc về tranh chấp Biển Đông sẽ được trình lên Toà án trọng tài của Công ước Liên hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) ở The Hague, Hà Lan, đúng hạn định được đưa ra. Manila đã chính thức “tuyên chiến” với yêu sách đường 9 đoạn hay còn gọi là đường lưỡi bò của Trung Quốc.
Theo yêu cách đường 9 đoạn, Trung Quốc đòi chủ quyền với hầu như toàn bộ Biển Đông nhưng đây là điều mà các nước láng giềng Đông Nam Á và cả cộng đồng quốc tế đều không thể chấp nhận được.
Philippines hồi tháng 1 năm ngoái đã chính thức khởi động vụ kiện Trung Quốc ra toà án quốc tế. Bắc Kinh phản đối quyết liệt vụ kiện này. Bắc Kinh luôn chủ trương giải quyết các cuộc tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải ở Biển Đông trong khuôn khổ song phương, với từng nước một để dễ bề gây sức ép với các nước nhỏ hơn. Hành động quốc tế hoá cuộc tranh chấp ở Biển Đông của phía Manila đương nhiên không được Trung Quốc chấp nhận.
Cựu cố vấn an ninh quốc gia Philippines Roilo Golez nhận định, việc Bắc Kinh hồi cuối tháng 2 chia ra “củ cà rốt” chứng tỏ nước này dường như đang lo lắng về vụ kiện của Philippines và điều đó thể hiện “dấu hiệu xuống nước” của họ.
Theo ông Golez, Bắc Kinh không đề nghị Manila hủy bỏ vụ kiện ra tòa án quốc tế mà trì hoãn vụ kiện này, không đệ trình tài liệu cho Tòa án Quốc tế về Luật Biển (ITLOS) đúng hạn định mà tòa án đưa ra vào ngày 30/3 tới.
Ông Lauro Baja – một nhà ngoại giao đã nghỉ hưu của Philippines cũng là cựu Chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, cho rằng, “việc không nộp tài liệu đúng hạn định mà tòa án đưa ra sẽ làm suy yếu vụ kiện của chúng ta bởi điều đó đồng nghĩa với việc chúng ta chưa sẵn sàng. Cái nhìn của công chúng đối với chúng ta vì thế sẽ tiêu cực".
Về phía Trung Quốc, một nguồn tin từ giới quan chức nước này đã phát biểu, việc Philippines trì hoãn không nộp biên bản ghi nhớ về lý lẽ của họ trong vụ kiện sẽ là một dấu hiệu chứng tỏ Manila sẵn sàng cải thiện quan hệ với Bắc Kinh.
Vị quan chức trên tuyên bố, Trung Quốc luôn xem vụ kiện mà Manila chính thức khởi động hồi tháng 1 năm ngoái là một cản trở cho quá trình cải thiện quan hệ song phương giữa hai nước.
“Chúng tôi không mong Philippines rút đơn kiện bởi chúng tôi hiểu điều đó khiến niềm tự hào dân tộc bị ảnh hưởng. Nhưng chúng tôi hy vọng, các bạn có thể trì hoãn nó”, một quan chức Trung Quốc đã nói như vậy với người đồng cấp Philippines”. Ông này còn nói thêm rằng, “trong nền văn hoá của chúng tôi, đưa một ai đó ra toà án quốc tế chẳng khác gì việc tấn công anh ta”.
Manila bắt đầu ra đòn pháp lý với Trung Quốc ở Biển Đông sau khi hai nước xảy ra một cuộc tranh chấp nóng bỏng ở bãi cạn Scarborough. Bãi cạn Scarborough nằm cách đảo chính Luzon của Philippines chỉ khoảng 230km. Trong khi đó, khu vực đất liền gần nhất của Trung Quốc là tỉnh Hải Nam cũng cách bãi cạn Scarborough đến 1.200km. Bãi cạn này là nơi chứng kiến cuộc đối đầu vô cùng căng thẳng giữa Philippines và Trung Quốc được châm ngòi từ một vụ va chạm giữa tàu chiến lớn nhất của Philippines với hai tàu hải giám Trung Quốc hồi tháng 4 năm 2012.
Sau vụ va chạm trên, hai nước Philippines và Trung Quốc rơi vào một cuộc khủng hoảng trầm trọng. Trong suốt thời gian gần 2 năm qua, tàu Trung Quốc nhất quyết không chịu rút khỏi bãi cạn Scarborough bất chấp nước này có thỏa thuận với Philippines về việc rút toàn bộ tàu thuyền hai bên ra khỏi khu vực nhằm làm dịu căng thẳng. Thậm chí, tàu Trung Quốc còn án ngữ ngay lối ra vào và dựng lên rào chắn để ngăn không cho tàu thuyền Philippines vào bãi cạn tranh chấp này. Vì vậy, trên thực tế, Trung Quốc đã giành quyền kiểm soát khu vực bãi cạn Scarborough suốt gần 2 năm qua.
Trước diễn biến trên, Manila quyết định đưa vụ tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông ra tòa án quốc tế với lý do họ đã “dùng mọi biện pháp hòa bình” có thể để giải quyết tranh chấp với Bắc Kinh nhưng không có tác dụng.
Vân Linh -
(tổng hợp)
Ý kiến bạn đọc